Cả biến tần và khởi động mềm đều cho phép khởi động động cơ điện một cách nhẹ nhàng và “mềm” từ đó làm tăng tuổi thọ động cơ và các cơ cấu cơ khí, giảm tổn thất điện năng và không ảnh hưởng chất lượng của lưới điện điều mà các phương pháp khởi động truyền thống như khởi động trực tiếp hay khởi động sao/tam giác không thể có được. Tuy nhiên, tùy theo yêu cầu thực tế mà ta lựa chọn phương pháp khởi động động cơ dùng biến tần hoặc khởi động mềm. Sau đây, xin nêu ra các ưu nhược điểm của 2 phương pháp trên:
1. Biến tần:
Ưu điểm:
+ Cho phép mở rộng dải điều chỉnh và nâng cao tính chất động học của hệ thống điều chỉnh tốc độ động cơ xoay chiều.
+Hệ thống điều chỉnh tốc độ động cơ bằng biến tần có kết cấu đơn giản, làm việc được trong nhiều môi trường khác nhau.
+ Khả năng điều chỉnh tốc độ động cơ dễ dàng.
+ Có khả năng đáp ứng cho nhiều ứng dụng khác nhau.
+ Các thiết bị cần thay đổi tốc độ nhiều động cơ cùng một lúc (dệt, băng tải ...).
+ Đầy đủ các chức năng bảo vệ động cơ: Quá dòng, quá áp, mất pha, đảo pha …
+ Có thể kết nối mạng với hệ thống điều khiển trung tâm.
Nhược điểm:
+ Đòi hỏi người lắp đặt và vận hành thiết bị phải có kiến thức nhất định.
+ Chi phí đầu tư ban đầu cao.
2. Khởi động mềm:
Ưu điểm:
+ Khởi động và dừng động cơ nhẹ nhàng, có điều khiển.
+ Có các chức năng bảo vệ động cơ quá tải, ngược pha, mất pha …
+ Giá thành thấp (Thấp hơn so với biến tần)
Nhược điểm:
+ Không điều chỉnh được tốc độ hoạt động.
Từ những ưu nhược điểm trên, chúng ta thấy rằng tùy theo yêu cầu thực tế mà lựa chọn biến tần hay khởi động mềm.
Ví dụ: Với một trạm bơm nước dù công suất lớn, để cho phép động cơ làm việc tại một thời điểm nhất định và dừng tại thời điểm nhất định một cách nhẹ nhàng ( tránh hiện tượng búa nước trong đường ống ) thì chỉ cần khởi động mềm là đủ. Ngược lại, việc cần điều khiển động cơ với các chế độ hoạt động khác nhau như cần tốc độ lúc nhanh, lúc chậm (làm việc ở các tốc độ khác nhau) tạo áp suất khác nhau trong đường ống thì nhất thiết cần sử dụng biến tần mới có khả năng làm điều này. Tóm lại khởi động mềm chỉ cho phép tăng dần vận tốc động cơ đến tốc độ làm việc nhưng không thể giúp động cơ vận hành ở các vận tốc khác. Việc lựa chọn biến tần hay khởi động mềm ảnh hưởng lớn đến giá thành đầu tư ban đầu của công trình do đó đòi hỏi người thiết kế cần khảo sát, đánh giá kỹ yêu cầu trước khi quyết định lựa chọn.